گیمیفیکیشن در طراحی تجربه کاربری UX به یک ترند مهم تبدیل شده است و دلیل آن را به راحتی می‌توان درک کرد. بازی‌ها به شدت انگیزه‌بخش هستند و به ما کمک می‌کنند تا چیزهای جدید یاد بگیریم و بعد از یک روز طولانی آرامش پیدا کنیم.
بنابراین جای تعجب نیست که طراحان UX از سرگرمی و هیجان بازی‌ها برای بهبود پروژه‌های خود استفاده کرده‌اند. در این مقاله، به طور دقیق خواهید دید که طراحان UX چگونه از gamification در کار خود استفاده می‌کنند. در ابتدا بیایید با هم به تعریف گیمیفیکیشن در طراحی تجربه کاربری بپردازیم.
شما میتوانید مقالات بیشتری را در حوزه UI/UX در سایت بیت‌گرف مطالعه کنید.
گیمیفیکیشن چیست؟
گیمیفیکیشن اگرچه ممکن است از بازی‌ها الهام بگیرد، اما ارتباطی نزدیک با طراحی بازی ندارد. در حالی که طراحی بازی به معنای ساخت یک بازی است، گیمیفیکیشن به معنای طراحی سیستم‌هایی است که کاربران را درگیر کرده و رفتار آنها را تغییر می‌دهد.
بنابراین، گیمیفیکیشن به طراحان این امکان را می‌دهد تا عناصر و مکانیزم‌های بازی را در محیط‌های غیربازی، مانند برنامه‌های تلفن همراه یا وب‌سایت‌ها، برای جلب مشارکت کاربران، وارد کنند.
گیمیفیکیشن کاربران را برای رسیدن به اهداف و دریافت پاداش ترغیب می‌کند. برای مثال، تکمیل فرم افتتاح حساب بانکی خسته‌کننده است، اما اگر بتوانید پیشرفت خود را ببینید یا در طول فرآیند تشویق شوید، احتمال بیشتری دارد که آن را به پایان برسانید.
چرا گیمیفیکیشن در تجربه کاربری (UX) مهم است؟
طراحان UX همیشه به دنبال راه‌هایی برای خوشحال کردن و درگیر کردن کاربران خود هستند و گیمیفیکیشن تکنیکی بسیار مؤثر برای انجام این کار است. کاربران قادرند در برنامه‌ها و وب‌سایت‌هایی که ممکن است در غیر این صورت برایشان جذابیتی نداشته باشد، سرگرمی را تجربه کنند.
اضافه کردن عناصر بازی به یک محصول می‌تواند به طراحان UX در افزایش تعامل و پذیرش آن کمک کند و کاربران را برای رسیدن به اهداف و غلبه بر تداعی‌های منفی احتمالی که دارند، ترغیب کند. این کار باعث می‌شود کاربران به دلیل علاقه‌مندی خود و نه اجبار، با سیستم درگیر شوند. این امر انگیزه زیادی برای طراحان UX ایجاد می‌کند تا از گیمیفیکیشن در طراحی‌های UX استفاده کرده و آن را به درستی اجرا کنند.
چرا گیمیفیکیشن در طراحی تجربه کاربری (UX) مفید است؟
گیمیفیکیشن می‌تواند ارزش زیادی به بسیاری از وب‌سایت‌ها و برنامه‌ها بیافزاید. در اینجا به مهم‌ترین مزایای گیمیفیکیشن اشاره می‌کنیم:
1. افزایش تعامل کاربران
یکی از بزرگترین مزایای گیمیفیکیشن، توانایی آن در افزایش تعامل کاربران است. گیمیفیکیشن می‌تواند با درگیر نگه داشتن کاربران، کاربران جدید را جذب کرده و کاربران موجود را حفظ کند. این امر باعث افزایش سود نهایی شرکت و وفاداری مشتریان می‌شود. گیمیفیکیشن کردن تجربه کاربری (UX) شما همچنین می‌تواند مدت زمانی را که کاربران در پلتفرم شما صرف می‌کنند، افزایش دهد.
2. ایجاد انگیزه
بازی‌ها به شدت انگیزه بخش هستند. بسیاری از افراد به خاطر اینکه ببینند مرحله بعدی بازی چیست، خواب خود را به تعویق می‌اندازند. گیمیفیکیشن نیز می‌تواند مشابه عمل کند. عناصر گیمیفیکیشن، مانند نشان‌ها، استیکر‌ها، امتیازها و چالش‌ها می‌توانند میل به دستیابی به هدف خاصی را در کاربران برانگیزند. گیمیفیکیشن از طریق این عناصر بازی، انگیزه ایجاد می‌کند.
3. تشویق رقابت دوستانه
رقابت با دیگران به کاربران کمک می‌کند تا وظایف را به پایان برسانند و به اهداف خود برسند. حتی اگر کاربرانی برای رقابت نداشته باشید، دیدن اینکه به چیزی دست پیدا کرده‌اید و جایزه‌ای دریافت کرده‌اید، می‌تواند به شدت انگیزه بخش باشد. عناصری مانند جدول امتیازات (leaderboards)، روندهای تکرارشونده (streaks) و کلماتی مانند «شما مرحله X را پشت سر گذاشتید» می‌توانند کاربران را به رقابت تشویق کنند.
گیمیفیکیشن در طراحی تجربه کاربری (UX)، راز اصلی یک تجربه کاربری عالی است. این روش به افزایش حفظ مشتری و ارتقای ارزش طول عمر برنامه یا وب‌سایت کمک می‌کند. در حالی که بسیاری از شرکت‌ها در حال حاضر محصولاتی دارند که نمی‌خواهند صرفاً برای اضافه کردن گیمیفیکیشن، آنها را از نو بسازند، اما همچنان می‌توانند با روی آنها عناصری از گیمیفیکیشن، مانند جدول امتیازات و نشان‌ها، قرار دهند تا تجربه کاربری (UX) آنها را بهبود بخشند.
چالش‌های اصلی گیمیفیکیشن در طراحی تجربه کاربری (UX) چیست؟
با وجود مزایای ذکر شده، نمی‌توانید به سادگی هر عنصر بازی را در یک وب‌سایت یا برنامه قرار دهید و انتظار نتایج مثبت داشته باشید. گیمیفیکیشن یک راه‌حل یکسان برای همه نیست. پاداش‌های شبیه به جام قهرمانی ممکن است برای برنامه‌ای که در آن دوستان با هم رقابت می‌کنند، مؤثر باشد، اما برای یک برنامه بانکداری که در آن پاداش‌ها باید ظریف‌تر باشند، مناسب نخواهد بود. در اینجا به برخی از مهم‌ترین چالش‌های گیمیفیکیشن در طراحی UX اشاره می‌کنیم:
گیمیفیکیشن تنها در صورتی کارآمد است که هدفمند باشد
گیمیفیکیشن در صورتی که پاداش‌ها صرفاً ظاهری باشند، کارساز نخواهد بود. اگر کاربری برای خواندن اخبار نشان دریافت کند، اما هیچ دستاورد واقعی در دنیای بیرون نداشته باشد، آن نشان پاداش واقعی به حساب نمی‌آید.
از طرف دیگر، دریافت نشان برای رسیدن به یک روند تمرینی هفتگی، باارزش است، زیرا نمادی از تلاش کاربر برای بهبود تناسب اندام اوست. اگر امتیازها و نشان‌ها به مرور زمان انگیزه ایجاد نکنند، گیمیفیکیشن با شکست مواجه شده است.
گیمیفیکیشن باید داوطلبانه باشد
کاربران نباید احساس کنند که کنترل می‌شوند، بنابراین طراحان UX نباید آنها را به سمت تجربیات خاصی سوق دهند. در عوض، با استفاده از راهنمایی‌های ظریف که کاربران می‌توانند به تنهایی آنها را پیدا کنند، کنترل رفتار را به دست خود کاربران می‌دهند.
گیمیفیکیشن نباید اجباری باشد
اگر کاربر تمایلی به انجام وظیفه نداشته باشد یا انجام آن از دیدگاه کاربر آسان نباشد، گیمیفیکیشن می‌تواند آزاردهنده باشد. به عنوان مثال، پرسشنامه‌هایی با سوالات طولانی، تکراری یا بیش از حد تجاوزگرانه، صرفاً با گنجاندن عناصر گیمیفیکیشن، جذاب‌تر نخواهند شد.
چند مثال عالی برای گیمیفیکیشن در طراحی تجربه کاربری
در این قسمت به دو مورد از اپلیکیشن‌هایی که با طراحی گیمیفیکیشن به صورت کاملا استراتژیک به صورت موفق عمل کرده‌اند، می‌پردازیم:
1. Duolingo
Duolingo با کلاس‌های زبان خارجی که در مدرسه داشتید، متفاوت است. در حالی که آن درس‌ها خسته‌کننده بودند، Duolingo از قدرت گیمیفیکیشن برای کمک به مردم برای یادگیری زبان دوم استفاده می‌کند.
این برنامه به شما امکان می‌دهد تا یک هدف یادگیری را از 5 دقیقه «آسان» در روز تا 20 دقیقه «فشرده» در روز تعیین کنید و با تکمیل وظایف، پاداش کسب کنید. برخی از این پاداش‌ها حتی به شما امکان می‌دهند یک روز را رد کنید و روند یادگیری خود را حفظ کنید. Duolingo موفق می‌شود نیاز به انگیزه را در بخش‌های کوچک برآورده کند و باعث می‌شود مردم زبان یاد بگیرند.
2. Waze
ویز (Waze) یک برنامه کاربردی است که به کاربران کمک می‌کند تا سریع‌ترین و کارآمدترین مسیر را برای رسیدن به هر جایی پیدا کنند، اما بخش بزرگی از موفقیت آنها به گیمیفیکیشن در طراحی تجربه کاربری مربوط می‌شود. بله، آنها مسیرهای سنتی را ارائه می‌دهند، اما همچنین به کاربران این امکان را می‌دهند تا به به‌روزرسانی‌های مربوط به جاده‌ها، از جمله تصادفات، خطرات و قیمت بنزین، دست‌رسی داشته باشند.
برای مثال، اگر تصادفی را گزارش دهید، میتوانید بگویید که شدید است، جزئی است یا در طرف دیگر جاده است و میتوانید یک عکس و جزئیات بیشتر را نیز اضافه کنید. هر بار که این کار را انجام می‌دهید، تعداد مشخصی امتیاز کسب می‌کنید که معمولاً بین 6 تا 8 امتیاز است. علاوه بر آن، ویز به شما امتیازاتی برای رانندگی با برنامه در حال اجرا نیز می‌دهد.
کاربر می‌تواند با استفاده از امتیازها، یک Waze Warrior (رزمنده ویز) یا Waze Knight (شوالیه ویز) شود، اما رضایت واقعی از این است که می‌دانید به مردم کمک کرده‌اید و برای آن پاداش گرفته‌اید.
چگونه با گیمیفیکیشن، تجربه کاربری جذابی خلق کنیم؟
گیمیفیکیشن به طور واضح می‌تواند به پیشرفت وب‌سایت یا برنامه شما کمک کند، اما باید به طور هوشمندانه‌ای اجرا شود. گیمیفیکیشن نمی‌تواند یک فکر بکر در لحظه آخر باشد. در اینجا نحوه ایجاد تجربه کاربری جذاب با گیمیفیکیشن آمده است:
1. درک کنید که وظیفه چیست
انتخاب چند عنصر تصادفی برای گیمیفیکیشن کردن تجربه کاربری، کارساز نخواهد بود. شما باید به دلایل درستی، عناصری را انتخاب کنید. بنابراین، با شناسایی هدفی که نیاز را برآورده می‌کند، شروع کنید. به عنوان مثال، هدف شما ممکن است این باشد که افراد بیشتری را برای خرید مواد غذایی از طریق برنامه خود ترغیب کنید.
در مرحله بعد، شما می‌خواهید یک ماموریت مرتبط را برای برنامه خود با در نظر گرفتن گیمیفیکیشن، تعیین کنید. بنابراین، برای اینکه افراد بیشتری را برای خرید مواد غذایی از طریق برنامه خود ترغیب کنید، ممکن است نشان‌هایی را در نظر بگیرید که تخفیف‌هایی برای اقلام خاص ارائه می‌دهند.
شما باید یک سیستم گیمیفیکیشن ایجاد کنید که هم برای شما و هم برای کاربران‌تان مفید باشد. اگر فقط شما و شرکت‌تان از این سیستم استفاده می‌کنید، یعنی یک جای کار اشتباه است!
2. فرآيند خوش آمدگویی کاربر را تعاملی کنید
خوش آمدگویی یک کاربر به برنامه یا وب‌سایت شما، اساساً به معنای آموزش او در مورد محصول یا خدمات شماست. این اولین کاری است که آنها انجام می‌دهند و فرآیندی یادگیری است که با گیمیفیکیشن به خوبی کار می‌کند. به جای اینکه کاربر را مجبور کنید تا بلوک‌های طولانی و متراکم متن‌های غیرقابل نفوذ را بخواند، آنها را به روشی سرگرم‌کننده و لذت‌بخش در این فرآیند راهنمایی کنید. این کار باعث ایجاد اولین تاثیر و احساس خوب می‌شود و کاربر را به سمت خود جلب می‌کند.
3. عناصر گیمیفیکیشن را معرفی کنید
پس از خوش آمدگویی کاربر، میتوانید سفر او را در برنامه یا وب‌سایت خود با عناصر گیمیفیکیشن غنی کنید. این شامل کارهای کوچکی می‌شود که آنها می‌توانند به راحتی انجام دهند، اما منجر به نوعی پاداش می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است برای تکمیل یک کار خاص، تعداد مشخصی امتیاز دریافت کنید.
با استفاده از عناصر گیمیفیکیشن، چه امتیاز، رقابت، سطوح یا جدول امتیازات باشد، کاربران بیشتر درگیر و در مسیر خود باقی خواهند ماند.
4. با پاداش انگیزه ایجاد کنید
برنده شدن، دوپامین را در مغز آزاد می‌کند. بنابراین مطمئن شوید که کاربر بداند با دریافت پاداش، نشان یا امتیاز، برنده شده است. اطمینان حاصل کنید که کاربر بعد از تکمیل یک کار احساس پاداش کند و این باعث می‌شود تا برای صرف وقت در برنامه یا وب‌سایت شما انگیزه بیشتری داشته باشد.
عناصر مهم در گیمیفیکیشن
در پایان می‌خواهیم تمام عناصر مهم در یک گیمیفیکیشن در طراحی تجربه کاربری را با هم بررسی کنیم.
1. انتخاب عناصر گیمیفیکیشن مناسب:
نقاط: امتیازها یک سیستم پاداش ساده و آشنا هستند که می‌توان از آنها برای تشویق کاربران به انجام اقدامات دلخواه استفاده کرد.
نشان‌ها: نشان‌ها می‌توانند به عنوان نشان‌دهنده دستاوردها یا وضعیت کاربر عمل کنند و حس تعلق و انگیزه را افزایش دهند.
سطوح: سطوح می‌توانند به کاربران احساس پیشرفت و ارتقا را بدهند و آنها را برای رسیدن به سطوح بالاتر ترغیب کنند.
تابلوهای امتیازات: تابلوی امتیازات می‌توانند رقابت سالم را بین کاربران ایجاد کنند و آنها را به تلاش برای کسب رتبه‌های بالاتر تشویق کنند.
چالش‌ها: چالش‌ها می‌توانند راهی سرگرم‌کننده و جذاب برای ترغیب کاربران به انجام کارهای جدید و خارج شدن از منطقه امن آنها باشند.
داستان‌سرایی: داستان‌سرایی می‌تواند به ایجاد حس تعلق و انگیزه در کاربران کمک کند و آنها را در دنیای بازی غرق کند.
شخصیت‌ها: شخصیت‌ها می‌توانند به عنوان راهنما یا همراه کاربر عمل کنند و تجربه کاربری را جذاب‌تر کنند.
گیمیفیکیشن اجتماعی: گیمیفیکیشن اجتماعی می‌تواند با تشویق به اشتراک‌گذاری و همکاری بین کاربران، تعامل را افزایش دهد.
2. شخصی‌سازی تجربه
علایق کاربران: برای ارائه تجربه‌ای جذاب‌تر و مرتبط‌تر، عناصر گیمیفیکیشن را بر اساس علایق و رفتارهای فردی کاربران شخصی‌سازی کنید.
داده‌های ترغیب‌کننده: از داده‌های تحلیلی برای درک اینکه چه چیزی کاربران را ترغیب می‌کند و چه چیزی آنها را ترغیب نمی‌کند، استفاده کنید.
کنترل گیمیفیکیشن: به کاربران اجازه دهید تا تنظیمات مربوط به گیمیفیکیشن خود را مانند سطح دشواری چالش‌ها و نوع پاداش‌هایی که دریافت می‌کنند، کنترل کنند.
3. یکپارچه‌سازی با سایر استراتژی‌های بازاریابی:
ادغام استراتژی‌های بازاریابی: گیمیفیکیشن را می‌توان با سایر استراتژی‌های بازاریابی مانند بازاریابی محتوایی، بازاریابی ایمیلی و تبلیغات اجتماعی ادغام کرد تا به طور کلی تعامل و تبدیل را افزایش داد.
تشویق: از گیمیفیکیشن برای تشویق کاربران به اشتراک‌گذاری محتوای شما در شبکه‌های اجتماعی استفاده کنید.
جمع‌آوری داده: از گیمیفیکیشن برای جمع‌آوری داده‌های ارزشمند در مورد رفتار و علایق کاربران استفاده کنید.
4. اندازه‌گیری و تکرار:
معیارهای اندازه‌گیری: اثربخشی تلاش‌های گیمیفیکیشن خود را با استفاده از معیارهایی مانند ترافیک وب‌سایت، تعامل کاربر و نرخ تبدیل، اندازه‌گیری کنید.
بهبود عملکرد: از داده‌های اندازه‌گیری برای تکرار و بهبود استراتژی گیمیفیکیشن خود استفاده کنید.
تست گیمیفیکیشن: آزمایش‌های A/B را برای مقایسه نسخه‌های مختلف عناصر گیمیفیکیشن و یافتن بهترین نسخه برای کاربران خود، انجام دهید.
گیمیفیکیشن می‌تواند راهی عالی برای ایجاد تجربیات کاربری جذاب و انگیزه‌بخش باشد. با درک هدف خود، معرفی عناصر گیمیفیکیشن به طور طبیعی، پاداش دادن به کاربران و پایش سیستم خود، میتوانید از گیمیفیکیشن برای افزایش ترافیک وب‌سایت، تعامل کاربران و وفاداری به برند استفاده کنید.
با دنبال کردن این نکات و ایده‌ها، میتوانید از گیمیفیکیشن برای ایجاد یک تجربه کاربری عالی استفاده کنید که کاربران را به بازگشت و تعامل بیشتر تشویق می‌کند. به یاد داشته باشید که گیمیفیکیشن در طراحی تجربه کاربری یک ابزار قدرتمند است، اما باید به طور استراتژیک و با در نظر گرفتن نیازها و علایق کاربران خود استفاده شود.
